20.12.24

Het belang van vastgoedstrategie

Gebouwenpatrimonium

Eind dit jaar namen we deel aan de Studiedag Strategische vastgoedplanning en ondersteuning door Terra van provincie Limburg. Aan de workshop namen er vertegenwoordigers van tal van Limburgse gemeentes en steden deel om hun ervaringen met vastgoedstrategie te delen. We geven hier de belangrijkste lessons learned mee, gebaseerd op de feedback van partijen die al een dergelijk traject hebben doorlopen.

Koolstofneutraal gebouwenpatrimonium: onhaalbaar? 

Alle gebouwen van de publieke sector moeten koolstofneutraal zijn tegen 2050. Veel lokale besturen lopen vast op deze doelstelling. Vastgoedstrategie – de eerste stap in dit traject – kan hier cruciale antwoorden op bieden. Het idee dat een koolstofneutraal patrimonium onhaalbaar is, is immers niet noodzakelijk juist. Wat echter wel essentieel is om de klimaatdoelstellingen te behalen, is om je perceptie op het probleem bij te sturen. Je kan het probleem namelijk op twee manieren benaderen.  

“We hebben deze gebouwen in ons bezit, en deze middelen ter beschikking. Met dit budget is het niet mogelijk om ons huidig patrimonium koolstofneutraal te maken.” Een andere manier om hiernaar te kijken is: ”Wat is er mogelijk met dit budget? Hoeveel gebouwen kunnen we met dit budget aanpakken? Wat betekent dat voor ons patrimonium? Welke gebouwen willen we zeker behouden, en welke niet? 

Een eerste stap op het pad richting koolstofneutraliteit zou dus moeten zijn om je huidige patrimonium in kaart te brengen en kritisch te bekijken. Zo kan je zoeken naar mogelijkheden om dit aantal te beperken tot datgene dat nodig is om je eigen kerntaken uit te kunnen voeren.  

Patrimonium in verandering 

Het idee dat het patrimonium van jouw gemeente of stad er in 2050 hetzelfde uit moet zien als vandaag, werkt contraproductief. Veel gemeenten die al een vastgoedstrategie-traject hebben doorlopen, kwamen tot dezelfde conclusie: je gaat sommige gebouwen niet kunnen behouden. 

Concreet kan dit zich voordoen in verschillende vormen: slopen of afstoten. “Verschuif je het probleem hiermee dan niet naar anderen?”Hoewel dit een logische bedenking is,zien de mogelijkheden van de private sector er heel anders uit dan die van de publieke sector. Spelers uit de private sector kunnen immers inkomsten genereren – dat kunnen we niet vanuit de publieke sector. 

Durf keuzes te maken 

Er zijn heel wat moeilijkheden in het veranderen van je patrimonium. Vaak hebben we het over monumenten, kerken, of gebouwen die het gezicht zijn van je gemeente. Deze emotionele waarde is een van de grootste struikelblokken. Desondanks is het belangrijk om keuzes te durven maken. Durf out of the box te denken. Zoek naar creatieve oplossingen. Wat zijn de mogelijkheden voor herbestemming? Zijn er combinaties met andere gebruiks- of woonvormen mogelijk? 

Een duidelijke vastgoedstrategie kan je ondersteunen bij het maken van deze keuzes. Deze beslissingen zijn soms niet de meest voorde hand liggende maar wel nodig in het behalen van de doelstellingen.