Stad Torhout: Kleine ploeg, grote stappen

Van zonnepaneel tot warmtepomp: concrete stappen

Torhout heeft al op verschillende gebouwen zonnepanelen laten installeren. Niet alleen omdat het verplicht is, maar omdat het rendeert: “Zonnepanelen zijn relatief snel terugverdiend en ze brengen direct iets op. We hebben ook plannen om batterijsystemen te installeren, vooral op plaatsen waar het verbruik ’s avonds piekt, zoals in het cultureel centrum,” vertelt Jonas.

Voor nieuwbouw is de keuze duidelijk: geen gasaansluiting meer, enkel warmtepompen. Bij bestaande gebouwen kijkt het team per case wat technisch haalbaar is: “Soms is de overstap naar een warmtepomp niet evident, maar we bekijken elke situatie met een open blik.”

Isoleren, vernieuwen en combineren

Naast hernieuwbare energie focust Torhout ook op de gebouwschil. Deze keuze is niet toevallig, maar onderbouwd door het feit dat de grootste warmteverliezen in oudere gebouwen te wijten zijn aan daken die niet geïsoleerd zijn. 

“Daken worden geïsoleerd wanneer ze toch aan vernieuwing toe zijn — een aanpak die efficiënt is en tegelijk nieuwe ruimte creëert voor extra zonnepanelen. Onze sporthallen, brandweerkazernes en het cultuurcentrum kregen al zo’n upgrade.”

Data, verplichtingen en realisme

De vele wettelijke verplichtingen worden ernstig genomen, maar vragen ook veel inzet. “Voor sommige verplichtingen, zoals zonnepanelen, zijn we al in orde. Andere, zoals de EPC-labels, zijn intensiever. Ze vragen veel data, opvolging en administratie,” zegt Jonas. “De uitdaging zit in de combinatie: je moet voldoen aan regels, tegelijk blijven functioneren én vooruitkijken.”

Beleid maken met beperkte middelen

Jonas benoemt drie structurele uitdagingen: mankracht, budget en technische expertise. “We zijn met een klein team en hebben niet altijd de tijd of mensen om alles op te volgen zoals we zouden willen. En niet elk lokaal bestuur beschikt over een budget waarmee je vlot projecten opstart.”

Toch ligt de moed niet stil. Torhout werkt stapsgewijs, en met een duidelijke prioritering: “We kijken naar het gebouw met het grootste verbruik of het meeste potentieel, en zetten daar onze middelen eerst op in.”

De gevoeligheid van erfgoed

Een grote uitdaging voor veel steden en gemeenten: gebouwen met erfgoedwaarde. “Het zijn vaak iconische gebouwen met een grote emotionele waarde. Mensen willen die niet zomaar afstoten. Tegelijk zijn het net die gebouwen die moeilijk energetisch neutraal te maken zijn,” legt Jonas uit.

Toch schuift Torhout het probleem niet voor zich uit: “We zoeken creatieve oplossingen waar mogelijk. Maar eerlijk is eerlijk: sommige gebouwen zullen heel moeilijk op nul uitstoot geraken tegen 2050. Dan moeten we kijken hoe ver we wel geraken, zonder verlies van karakter.”

Een realistische route naar 2050

De doelstellingen richting 2050 zijn ambitieus. Maar volgens Jonas niet onhaalbaar, zolang het tempo en de aanpak realistisch blijven. Het gaat immers niet over alles ineens willen doen. “We moeten niet alles tegelijk realiseren, maar we doen wat we kunnen met de middelen waar we over beschikken.”