Hoe kies je de ideale lichtkleur?
Welke lichtkleur kies je best voor een kantoor of een klaslokaal? Is het nu 3000K of 4000K? En is dit puur subjectief of moeten we luisteren naar de wetenschap? Lard Vanobbergen, onze relighting-expert, vertelt je alles wat je moet weten.
Kijk eerst naar buiten
Om goed te begrijpen waarom de keuze van lichtkleur belangrijk is voor binnenverlichting, moeten we misschien eerst even beginnen bij het begin. En dat begin is daglicht of natuurlijk licht.
Buitenlicht is een dynamisch gegeven: het verandert mee met het ritme van onze biologische klok. Natuurlijk daglicht biedt ’s ochtends en ’s avonds warmer licht (2700K–3000K), wat ons helpt ontspannen, tot rust komen en melatonine aanmaken – het hormoon dat onze slaap bevordert.n de voormiddag en vroege namiddag daarentegen is het licht koeler, met licht tussen 4000K en 6500K. Dat verhoogt onze alertheid, concentratie en productiviteit. Evolutionair gezien was die alertheid overdag cruciaal voor ons overleven als jagers-verzamelaars.
Iedereen kent het gevoel van heropleving in het voorjaar of na een paar dagen kamperen. Die herwonnen energie? Die danken we in grote mate aan natuurlijk licht.
Beste lichtkeuze voor kantoor of klaslokaal?
Voor een kantoor of klaslokaal kies je het best neutraal wit licht (4000K). Deze kleurtemperatuur biedt een helder, natuurlijk licht dat de juiste balans geeft tussen comfort en productiviteit.
Voor ruimtes waar extra focus nodig is – zoals een “concentration booth” of een examenlokaal – zijn 5000K of zelfs 6500K aangewezen. Dit koelere licht verhoogt de alertheid en ondersteunt intense concentratie.
Warm wit licht (3000K) is minder geschikt voor werk- of leeromgevingen. Door de gelige, zachte tint werkt het eerder rustgevend dan stimulerend. Daarom past deze lichtkleur beter in ontspanningsruimtes of snoezelruimtes.
Subjectieve voorkeur of wetenschap?
Bij de keuze van lichtkleur binnenshuis wordt vaak op gevoel beslist: 4000K voelt te kil, terwijl 3000K als gezelliger wordt ervaren. Toch is de juiste keuze niet louter subjectief, maar stevig onderbouwd door wetenschap – onder meer vanuit chronobiologie, ergonomie en visuele waarneming.
Een aanrader voor wie zich verder wil verdiepen is De klok met duizend wijzers van de Nederlandse chronobiologen Anneloes Opperhuizen en Marijke Gordijn. Hieronder enkele wetenschappelijke inzichten die de voorkeur voor 4000K tot 5000K verklaren:
Ons biologische klok reageert sterk op licht. Koel, blauwachtig licht overdag onderdrukt melatonine – het slaaphormoon – en helpt ons wakker, alert en gefocust te blijven. Dit effect is extra belangrijk bij pubers, die van nature neigen naar een ‘nachtuilen’-ritme. Koel licht helpt hen beter presteren op school.
Warm licht activeert het parasympathisch zenuwstelsel (ontspanning), terwijl koel licht het sympathisch zenuwstelsel stimuleert (activering). Onderzoek toont aan dat studenten onder koel wit licht sneller werken en minder fouten maken dan bij warmer licht.
Lichtkleur beïnvloedt hoe scherp we details waarnemen. 4000K–5000K biedt een optimaal evenwicht tussen helderheid en comfort, zonder de vermoeiende gloed van extreem koel licht of het troebele effect van warm licht.
Warm wit licht roept gevoelens van gezelligheid en ontspanning op – ideaal voor wachtkamers of pauzeruimtes. Neutraal tot koel licht daarentegen stimuleert efficiëntie en concentratie, wat beter past in leer- en werkomgevingen.
MEDI lux: Wat is het en waarom is het belangrijk?
Om het iets complexer – maar ook preciezer – te maken: laten we het even hebben over MEDI lux (Melanopic Equivalent Daylight Illuminance). Dit is een maat die aangeeft in welke mate een lichtbron bijdraagt aan de stimulatie van ons natuurlijke slaap-waakritme. Hoewel het begrip nog relatief nieuw is, wordt het internationaal al vaak gebruikt, bijvoorbeeld binnen de WELL Building Standard voor gezonde gebouwen.
Niet alle licht is biologisch even krachtig. Naast de bekende staafjes en kegeltjes in onze ogen (voor zicht), hebben we ook melanopsine-ganglioncellen – niet-visuele receptoren die vooral reageren op blauwachtig licht (rond 480 nm). Dit type licht – aanwezig in koelere lichtkleuren – heeft een sterk effect op onze alertheid en dagritmeregulatie.
Hoe hoger de MEDI lux, hoe sterker het effect op ons bioritme:
meer alertheid, betere focus en hogere prestaties. Daarom is verlichting met een hoge MEDI lux – zoals 4000K of meer – de logische keuze voor werk- en leeromgevingen.
Conclusie
De keuze voor koeler wit licht draait niet enkel om comfort of energieverbruik, maar ook om de MEDI lux-waarde: een maatstaf voor het effect van licht op onze biologische klok. Hogere waarden bevorderen concentratie, alertheid, welzijn én een betere slaapkwaliteit.
Kort gezegd: overdag werken of studeren we best bij licht dat lijkt op natuurlijk daglicht – dus 4000K tot 5000K. Warmere lichtkleuren zijn minder geschikt voor productieve omgevingen.